Klimat,roślinność,zwierzęta w porze zimowej

Pora zimowa to jedna z czterech pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się najniższymi temperaturami powietrza w skali roku, umiarkowaną ilością opadu atmosferycznego, zazwyczaj zestaloną (zamarzniętą) formą opadu i osadu atmosferycznego, a większość świata roślin i zwierząt przechodzi okres uśpienia.

Zima astronomiczna rozpoczyna się w momencie przesilenia zimowego i trwa do momentu równonocy wiosennej, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 22 grudnia a 21 marca (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas zimy astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, jednak z każdą kolejną dobą dnia przybywa, a nocy ubywa.
Za zimę klimatyczną przyjmuje się okres roku, w którym średnia dobowa temperatura powietrza spada poniżej 0 °C. Zasadniczo zimę poprzedza jesień, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy - przedzimie. Podobnie zimę od wiosny oddziela przedwiośnie.
Dla półkuli południowej wszystkie opisane daty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące zimowe na półkuli północnej uznaje się grudzień, styczeń i luty, a na południowej czerwiec, lipiec i sierpień.

 Rośliny

 

 

Spacer po ośnieżonym lesie podczas słonecznej pogody z lekkim mrozem pozostawia wiele przyjemnych wrażeń. Uwagę w zimowym lesie przyciągają porosty - powstałe w wyniku symbiozy grzybów i glonów. Rosną na korze drzew, skałach, ziemi. Współżycie przynosi korzyść obu partnerom i dzięki temu organizmy te mogą zasiedlać biotopy, które dla każdego z nich samodzielnie byłyby niedostępne. Pospolitym porostem jest pustułka pęcherzykowata.
Na drzewach i krzewach widać wyraźne pąki, z których na wiosnę rozwiną się liście i kwiaty. Pąki są przystosowanymi do przetrwania zimowego okresu spoczynku, zawiązkami przyszłych pędów.W lutym, który jest ostatnim miesiącem zimy, obserwuje się już pierwsze oznaki wiosny. Zdarza się, że zakwitają w lesie pierwsze rośliny zielne - śnieżyca wiosenna i śnieżyczka przebiśnieg. Już w lutym można w lesie spotkać kwitnącą leszczynę pospolitą.

 Występują również rośliny takie jak :

Zwierzęta

 Z nastaniem zimy nie zamiera całkowicie życie zwierząt leśnych. Nie widać wprawdzie owadów latających, znikły również inne zwierzęta bezkręgowe. Świat zwierzęcy reprezentują teraz głównie ptaki i ssaki. Z ptaków można spotkać krogulce, zasiedlają one skraje niewielkich lasów. Są to ptaki drapieżne, częściowo wędrowne, które zimą często pojawiają się w pobliżu zabudowań a nawet w miastach. Z ptaków drapieżnych spotkamy jeszcze jastrzębie, a poza tym: strzyżyki, rudziki, zięby. Zimą można w lesie zaobserwować zające i wiewiórki, a u lisa do końca lutego trwa okres godowy. Rodzą się młode borsuki.

 

Klimat, roślinność, zwierzęta w porze jesiennej

                                   Klimat

Pora jesienna, to jedna z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się umiarkowanymi temperaturami powietrza z malejącą średnią dobową, oraz (w przypadku Polski) stosunkowo dużym w skali roku opadem atmosferycznym. W świecie roślin i zwierząt jest to okres gromadzenia zapasów przed zimą[1].


Za jesień klimatyczną przyjmuje się okres roku (następujący po lecie), w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 °C[2]. Zasadniczo po jesieni następuje zima, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy – przedzimie.

Jesień astronomiczna rozpoczyna się w momencie równonocy jesiennej i trwa do momentu przesilenia zimowego[3], co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa.

Dla półkuli południowej wszystkie opisane daty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące jesienne na półkuli północnej uznaje się wrzesień, październik i listopad, a na południowej marzec, kwiecień i maj.

                                                              Roślinność

Poranne mgły i kolorowe liście wprowadzają do ogrodu jesienny nastrój, a kwitnące jeszcze o tej porze byliny dodają mu urody. I nie pozwalają zapomnieć o lecie...

 (Fot. Paweł Słomczyński)

Niektóre gatunki bylin, takie jak rudbekie, słoneczniczki czy liatry, rozpoczynają kwitnienie w środku lata i kontynuują je do września lub października. Sporo jest też roślin, jak wieloletnie astry zwane marcinkami, chryzantemy czy odmiany rozchodnika okazałego, które dopiero teraz rozwijają pąki kwiatowe. Oprócz tych popularnych jesienią swoje pięć minut mają także gatunki mniej znane, np. mało wymagający żółwik (Chelone) o różowych kwiatach w kształcie głowy żółwia.

Równie łatwy w uprawie jest niewysoki (do 30 cm) rdest pokrewny (Polygonum affine) o kwiatach różowych i czerwonych, skupionych w zwartych kwiatostanach. Szeroko się rozrasta i może pełnić funkcję rośliny okrywowej. Miejsca zacienione warto ożywić dorastającą do 40-60 cm trójsklepką owłosioną (Tricyrtis hirta). Jej wzorzyste kwiaty przypominają storczyki.

 Z kolei na stanowiska słoneczne, a przy tym wilgotne nadaje się wieloletnia lobelia szkarłatna (Lobelia cardinalis) o intensywnie czerwonych kwiatach. Późne byliny warto wykorzystać do stworzenia atrakcyjnych jesiennych kompozycji. Astry (krzaczasty, nowobelgijski czy nowoangielski) kwitną bardzo obficie na fioletowo, różowo albo biało. Ich odmiany różnej wysokości (30-150 cm) warto sadzić w towarzystwie srebrzystych jałowców, świerków kłujących i krzewów o purpurowych liściach, takich jak berberys Thunberga 'Atropurpurea' czy perukowiec 'Royal Purple'. Byliny, które długo kwitną, możemy też łączyć na rabatach z równie wytrwałymi gatunkami jednorocznymi, takimi jak aksamitki, nagietki oraz astry chińskie. Kwiatowy akord na koniec sezonu wybrzmiewa też w ogródkach skalnych. Do niskich, a efektownie kwitnących jesienią gatunków należą: cyklamen neapolitański, dziewięćsił bezłodygowy, goryczki - siedmiodzielna i chińska, rozchodnik Siebolda, zawciągowiec zwyczajny i złocień arktyczny. Jesienne byliny zwykle dość późno rozpoczynają wegetację, dlatego na rabacie dobrze jest je sadzić z gatunkami wiosennymi. Dzięki temu ciągle będzie tu kolorowo.
                             
                                 Zwierzęta


Jesień wśród ptaków to okres widowiskowych wędrówek. Chodź odloty zaczęły się już w sierpniu, to jednak przełom września i października jest czasem, kiedy na niebie można obserwować klucze żurawi, gęsi czy kormoranów.

 

Wschodnią granicę gmin Suchy Dąb i Cedry Wielkie tworzy obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Dolnej Wisły. Jest on terenem, przez który prowadzi szlak wędrówek dziesiątek tysięcy ptaków wodno-błotnych. Stanowi bardzo interesujące miejsce obserwacji ornitologicznych, między innymi nurogęsi, bielików, gągołów czy gęsi, które tworzą czasem w locie zamiast tradycyjnych kluczy ciekawe figury.

 

Zimą,

w naszej szerokości geograficznej warunki bytowania ptaków bardzo zmieniają się w stosunku do tych, jakie panują w ich okresie lęgowym. Podstawowym czynnikiem jest brak pokarmu. Znikają w tym czasie z naszego otoczenia owady i płazy. Jeziora i rzeki zamarzają, odcinając dostęp do ryb i znajdujących się tam bezkręgowców. Ptaki żyjące na zbiornikach wodnych tracą bezpieczną kryjówkę. W czasie opadów śniegu, biały puch pokrywa

roślinność, która i tak w tym czasie znajduje się w stanie spoczynku i nie wytwarza nasion i owoców. Jako przykład może nam posłużyć nasz pospolity bocian biały, który poluje spacerując po polach i łąkach. Żaby jednak nie stanowią podstawy jego pokarmu, w skład jego diety wchodzą przede wszystkim owady (np. pasikoniki, chrząszcze), dżdżownice oraz drobne gryzonie jak norniki czy ryjówki. W okresie zimowym większa część jego menu nie występuje, a teren łowów pokrywa warstwa śniegu. Tymczasem w Afryce znajdzie dla siebie wiele otwartych przestrzeni pełnych szarańczy i innych przysmaków.

 

Głównym celem wędrówek ptaków z Polski jest południowo zachodnia Europa oraz prawie cała Afryka. Zależnie od indywidualnych cech, poszczególne gatunki wybierają różne szlaki przelotów. Część z nich kieruje się na zachód i przez cieśninę Gibraltarską, inne omijają  

Morze Śródziemne od wschodniej strony przez cieśninę Bosfor. Są też ptaki, które przelatują bezpośrednio nad akwenem oddzielającym oba kontynenty. Północne tereny Czarnego Lądu to zimowe ostoje miedzy innymi żurawi, łysek, gęgaw czy kopciuszka. Bociany, trzczinniczki, muchołówka szara i kukułka docierają nawet do Republiki Południowej Afryki. Ptaki pokonują od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy kilometrów.

Niektóre

przygotowania ptaków do odlotu łączą się ze wcześniejszym gromadzeniem się osobników z danego regionu w jednym miejscu. W ten sposób szykują się do podróży żurawie czy bociany, tworząc swoje słynne sejmiki. Podobne zachowanie można zaobserwować u sójek, które w okresie jesiennym spotyka się w liczniejszych grupach. Przyczyna jest zgoła inna, ponieważ te ptaki pozostając w kraju na zimę robią zapasy pożywienia m.in. z żołędzi czy bukwi. Ptaki zlatują się więc w okolice dębów i zbierają jego nasiona, by ukryć je w dziuplach lub ściółce. Nie odlatują jednak później do ciepłych krajów i stąd powiedzenie „wybierać się jak sójka za morze”.

 

Inne sposoby przygotowania się do zimy wykazują ssaki czy płazy. Ta druga grupa zwierząt, podobnie jak gady, są zmiennocieplne i nie przeżyją w ujemnych temperaturach. W związku z tym zapadają w sen zimowy, zakopując się w mule na dnie zbiorników wodnych lub szukają kryjówki w różnych szczelinach. Październik to czas układania się do snu jeży oraz nietoperzy, które latem spotykamy w naszych ogrodach i nad głowami.
Większe ssaki zmieniają w tym czasie futra na zimowe. Najlepiej można to zaobserwować u sarny, która z czerwono rudej staje się szaro popielata. Na przełomie października i listopada samce tego gatunku, zwane kozłami, zrzucają poroże i ze spaceru możemy przynieść ciekawą pamiątkę.

Fot. i red.
U. Bastek

Klimat,roslinnosc i zwierzeta latem w lasach.

KLIMAT

W letni, bezchmurny dzień w lesie o zwartych koronach drzew, w porównaniu z terenem poza lasem, występuje niższa temperatura powietrza, dlatego w letnie, gorące dni tak chętnie chronimy się przed upałem idąc na spacer do lasu. Jednak temperatura powietrza nie jest jednakowa w całym lesie. W koronach drzew temperatura jest znacznie wyższa niż w strefie runa leśnego; ta różnica temperatury powietrza może sięgać nawet 10ºC. Oznacza to, że latem w lesie w ciągu dnia występuje inwersja termiczna, czyli temperatura powietrza wzrasta wraz z wysokością. W nocy temperatura powietrza w lesie w profilu pionowym jest mało zróżnicowana (różnica temperatury między koronami drzew a strefą runa leśnego to około 1ºC), a cieplej jest przy powierzchni gruntu niż w koronach drzew, czyli występuje normalne uwarstwienie termiczne (temperatura spada wraz z wysokością). Porównując wnętrze lasu i obszar bezleśny możemy stwierdzić, że dla większości zbiorowisk leśnych amplitudy dobowe temperatury (patrz objaśnienie poniżej) w lesie na wysokości około 2-3 m nad gruntem zwykle są mniejsze niż poza lasem na tej samej wysokości nad poziomem gruntu, o około 3ºC. Oznacza to, że wnętrze lasu w dzień mniej się nagrzewa niż teren otwarty, a w nocy mniej wychładza. Mniejsze nagrzewanie w dzień wynika z dużego zacienienia wnętrza lasu, natomiast słabsze wychładzanie w nocy wynika z tego, że korony drzew po zachodzie słońca wypromieniowują promieniowanie podczerwone (czyli cieplne) we wszystkich kierunkach, w tym do wnętrza lasu, dzięki czemu jest tam cieplej niż poza lasem, na terenie otwartym. Zróżnicowanie termiczne lasu najbardziej zależy od rodzaju i struktury lasu, zwłaszcza od zwartości koron (a ta może się zmieniać wraz z porami roku z powodu zmian w ulistnieniu), mniej od typu pogody. Amplituda temperatury powietrza to różnica między temperaturą maksymalną i minimalną, czyli różnica między najwyższą i najniższą temperaturą powietrza w czasie tzw. doby termicznej, liczonej od godz. 18 UTC do godz. 18 UTC następnego dnia (czas UTC to czas południka zerowego, kiedy u nas obowiązuje czas letni ten termin przypada na godz. 20, a kiedy czas zimowy - na godz. 19). 

ROŚLINNOŚĆ

 

Warstwa najwyższych drzew np. dąb szypułkowy, jesion wyniosły, klon pospolity, lipa drobnolistna, topola biała, sosna zwyczajna, świerk pospolity.Podszyt tworzą krzewy i młode  drzewa np. dziki bez, jarząb pospolity (jarzębina), leszczyna pospolita (orzech laskowy), malina właściwa, topola osika, trzmielina pospolita. Runo lesne. Warstwa ziół z roślinami, których część zimuje pod ziemią: borówka brusznica, borówka czarna, narecznica samcza, orlica pospolita, przylaszczka pospolita, poziomka pospolita, zawilec gajowy. 

ZWIERZĘTA

Na początku tego okresu przyroda nadal oszałamia rozmaitością głosów - porannymi śpiewami ptaków i wieczornymi koncertami słowików i żab. Przyleciały już wszystkie gniazdujące u nas ptaki wędrowne, z dudkiem i wilgą na czele. W gniazdach większości ptaków są właśnie pisklęta. Na świat przychodzą młode sarny i jelenie. To także okres bogactwa świata bezkręgowców – owadów, pająków, a także kwitnienia ziół. Kwitną: kosaciec żółty, naparstnica purpurowa, siódmaczek leśny, szczawik zajęczy, objęta ochroną lilia złotogłów oraz borówki i jeżyny.  Na roślinach można zaobserwować różne gatunki motyli oraz żerujące ich larwy czyli gąsienice.W kalendarzu leśników to okres szczególny w ochronie lasu - trwają obserwacje szkodliwych owadów, które mogą zagrażać istnieniu lasów. Owady te mają często nie tylko osobliwe nazwy ale także wygląd. Jak choćby szeliniak sosnowiec – ryjkowiec, który upodobał sobie łyko młodych drzewek iglastych, głównie sosny, czy kornik modrzewiowiec – atakujący modrzewie. 

Klimat, roslinność i zwierzęta wiosną w lasach.

Roślinność

Kwiecień to czas, kiedy w lasach liściastych różnego typu – łęgach, grądach, dąbrowach, buczynach – jest jeszcze jasno. Za miesiąc lub dwa, kiedy na drzewach rozwiną się liście, do dna lasu nie będzie już docierać zbyt wiele światła, niezbędnego do życia roślinom. Jeśli odwiedzimy las liściasty latem lub wczesną jesienią, może on być niemal całkowicie pozbawiony runa! Teraz jednak rośliny wykorzystują moment, kiedy jest już ciepło, wyleciały owady zapylające, ale liście nie zasłaniają jeszcze życiodajnego słońca. Runo leśne rozkwita bujną zielenią i kolorowymi kwiatami. Zjawisko to nosi nazwę aspektu wiosennego.

Wiele gatunków leśnego aspektu wiosennego to geofity (z greckiego: geo – ziemia, phyton – roślina). Oznacza to, że niekorzystny okres (a więc zarówno zimę – czas chłodów, jak i lato, kiedy w lesie panuje mrok) przeżywają w postaci organów podziemnych – kłączy, cebul, bulw.

Jakie rośliny spotkamy w lesie na wiosennym spacerze?

Zawilce

W wiosennym runie lasów liściastych często spotkany jest zawilec gajowy. Jest on wskaźnikiem tzw. starych lasów, czyli miejsc, gdzie las rósł od wielu stuleci (niekoniecznie wiąże się to z wiekiem drzew, które mogły być wycinane i na nowo sadzone). Większość roku zawilec przeżywa w postaci długiego, podziemnego kłącza, z którego wiosną wyrastają trzy podzielone liście na ogonkach. Ma białe kwiaty, od spodu czasem różowawe lub lekko fioletowe. Zawilce stulają się w chłodne dni lub wieczorem, a rozwijają w ciepłe, słoneczne dni. Są zapylane przez owady.

Przylaszczka pospolita

Piękny kwiat wiosenny o niebieskich lub fioletowych kwiatach. Rośnie w lasach liściastych, jest rośliną wapieniolubną. Z kłącza wyrastają pojedyncze liście, zimozielone, bardzo charakterystyczne, trójklapowe. Właśnie od kształtu liści, rzekomo przypominającego trójpłatową wątrobę, pochodzi łacińska nazwa przylaszczki – Hepatica, czyli wątrobowa. W lecznictwie ludowym stosowano ją przy schorzeniach wątroby, kształt liści traktując jako „podpowiedź” natury. Wiosną przylaszczka korzysta z zeszłorocznych liści, żeby szybko rozkwitnąć. Owoce są roznoszone przez mrówki.

Ziarnopłon wiosenny

Ziarnopłon to płożąca roślina o pięknych, żółtych kwiatach i jasnozielonych, lśniących liściach. Rośnie w wilgotnych lasach liściastych, głównie w łęgach. Oprócz zupełnie innego pokroju i liści, od zawilca żółtego odróżnia go liczba płatków: zawilec ma 5-6, ziarnopłon 8-12. Jak wszystkie jaskrowate (a więc również zawilce, przylaszczki i kaczeńce), jest rośliną trującą, jednak młode listki w niewielkiej ilości są jadalne i bardzo smaczne.

Zwierzęta

Migrują już ptaki
Tegoroczna zima w Europie Środkowej jest jedną z cieplejszych, co też może tłumaczyć wcześniejszą niż zwykle migrację dzikich gęsi na ich tereny lęgowe. Jak informuje Polska Agencja Prasowa, od kilku dni w Parku Narodowym „Ujście Warty” ornitolodzy obserwują zwiększony ptasi ruch. Eksperci obliczyli, że na terenach między Wartą a Odrą przed odlotem na wschód i północ przebywało nawet 30 tys. ptaków, a spośród nich najwięcej gęsi zbożowej i białoczelnej, a także bernikle białolice. Na początku lutego liczba ta wahała się w granicach 6 tys.
„Jest to początek wiosennej wędrówki gęsi z zachodniej Europy do Skandynawii i Rosji. Z zimowych akcentów przesiadują w parku jeszcze łabędzie krzykliwe w liczbie 3.000 ptaków. Jednak, gdy wiosenna aura się utrzyma się, łabędzie te w ślad za gęśmi polecą na północ, gdzie mają swoje tereny lęgowe” – powiedział Michał Leszczyński z PN „Ujście Warty”.
Przylatują bociany, a bieliki zaczęły wysiadywać jaja
Odchodzącą zimę i zbliżającą się wiosnę czują także inne zwierzęta. Przyrodnicy donoszą o pierwszych przylotach bocianów, gęgawach, ktore latają już w parach, a także drapieżnych bielikach, ktore zaczęły wysiadywać swoje jaja.
Na terenie parku daje się usłyszeć już pierwsze bębnienia dzięciołów i śpiew sikorek. Obserwuje się także klucze przylatujących z południa żurawi, ktore niebawem zaczną przygotowywać się do lęgów.

KLIMAT

Utrzymujące się w ciągu dnia dodatnie temperatury namieszały także w świecie flory. Na drzewach zaczęły pojawiać się pierwsze pąki, wschodzą już także pierwsze wiosenne kwiaty, m.in. przebiśniegi, krokusy, kwitnie także podbiał.
Pozostaje tylko mieć nadzieję, że przyrody surowo nie zaskoczy tak jak to miało miejsce w 2013 silny atak zimy w marcu.